EN | GR

2014
Skoufa Gallery, Athens
Rocks

November 13 - December 6, 2014

 

Η απενοχοποίηση της ζωγραφικής

Ελισάβετ Πλέσσα

Ο   Γιώργος  Χαδούλης   ζωγραφίζει όπως ένας  γενναιόδωρος μάγειρας μπαίνει στην κουζίνα του  με  την ίδια όρεξη κάθε  μέρα. Φοράει  εκείνη την  τεράστια ολόσωμη πο- διά-φόρεμα κι  ανοίγει   ακούραστος παρά- θυρα σε μια ζωγραφική που  μοιάζει με ένα ατέρμονο πολύχρωμο περιβόλι.
Το χρώμα  το συνάντησε στα πρώτα  ζωγρα- φικά του  βήματα αν και τα μονοπάτια που οδήγησαν σε  αυτό  υπήρξαν συχνά  διαφο- ρετικά.  Πάντοτε   κυρίαρχο  στη   μεσογεια- κών καταβολών δουλειά του, στα έργα  των αρχών της δεκαετίας του ’90 το χρώμα  δια- κρίνεται για την  ομοιόμορφη διάχυσή του στις  ζωγραφικές επιφάνειες, σαν  σε  αχλή, δίνοντας υπόγεια τον τόνο  σε  μυστικές ιστορίες  που   διαδραματίζονται ανάμεσα σε υπερφυσικές ανθρώπινες μορφές τοπο- θετημένες σε τοπία-σκηνικά. Στα υπόλοιπα χρόνια  του  ’90,  σε  πορτρέτα ή  σε  νεκρές φύσεις, οι πινελιές αναδύονται μέσα από τα χρωματικά πεδία,  συχνά   φέρνοντας στον νου  τον  Τσαρούχη και  τον  Φασιανό.  Στα χρόνια  που  ακολούθησαν, το χρώμα  πάνω στα  στολισμένα με  λουλούδια και  φρέσκα φρούτα  τραπέζια αποκτά μια λαμπερή στιβαρότητα που   προμηνύει τη  χρωματι- κή  έκρηξη των τοπίων  της  δεκαετίας του
2000.  Αλλά και στα πρόσφατα πορτρέτα το άσπρο του πανιού ή του χαρτιού  χρησιμο- ποιείται  ως εργαλείο ανάδειξης των χρωμα- τικών στροβιλισμών της κάθε  πινελιάς, που με τα ίχνη της δημιουργεί τα πρόσωπα και τα σώματα μέσα σε ένα ελάχιστο φόντο.  Οι όγκοι  και τα περιγράμματα δεν γεννιούνται από  γραμμές αλλά  μέσα από  τόπους συ- μπυκνωμένης χρωματικής ενέργειας, και η προοπτική από την παράθεση χρωματικών περιοχών – ακόμα και οι σκιές, προνομιακό πεδίο του μαύρου, καθορίζονται από τη δι- αφορετική τονικότητα όμορων πινελιών. Ο Χαδούλης έχει  μια  σχέση καθαρά σωματι- κή  με  το χρώμα, που  στη  ζωγραφική του είναι  ο  αδιαμφισβήτητος ρυθμιστής:  όλα τού οφείλουν την ύπαρξή τους  και το θέμα αποτελεί μόνο  ένα πρόσχημα για έκφραση χρωματική.
Στα νέα του  έργα, στους Βράχους που  πα- ρουσιάζει σήμερα, δεσπόζει η ίδια αδιαφο- ρία  για  τον  ρεαλισμό και  η  εμμονή με  τη χρωματική διάσταση της ζωγραφικής, που αποπνέει τις ανταύγειες της νότιας Γαλλίας, των  μεταϊμπρεσιονιστών  και  των  Fauves, του  Bonnard αλλά  και του  Τέτση: μνημεια- κοί βράχοι, αληθινές οντότητες που  σχημα- τίζουν  χαράδρες μέσα από  γραμμές χρώ- ματος που  τρίζουν, βράχοι σε συνομιλία με έναν άλλο βράχο που  η σιλουέτα του μόλις διακρίνεται στην  άκρη της  σύνθεσης, βρά- χοι που  καθρεφτίζονται στο νερό  ανάμεσα στην  αντανάκλαση του  ήλιου  ή του  φεγγα- ριού, βράχοι που  στέκονται ηγεμονικοί στη μέση της θάλασσας. Με τον αγαπημένο του τεμαχισμό της ζωγραφικής εικόνας σε δύο κομμάτια χαρτιού, ή  την  προσθήκη ενός πρόσθετου ζωγραφισμένου κομματιού στο κάτω  μέρος του  έργου, που   φαινομενικά μοιάζει άσχετο   με  το  κυρίως θέμα, πετυ- χαίνει την αποστασιοποίηση από μια συναι- σθηματική θέαση των έργων  αυτών.

Κάποιες φορές τα όρια  στα  περιγράμματα των  βράχων και  του  νερού χάνονται  στο βάθος ενός  σκοτεινού μπλε και  μωβ  -  το μυστήριο εδώ  δημιουργείται όχι  από  την εικονογραφία αλλά από τον ίδιο τον χρωμα- τικό  τρόπο της  ζωγραφικής, η οποία  προ- σεγγίζει έντονα  την  αφαίρεση. Εξάλλου, τα χρώματα συχνά   στάζουν πάνω  στο  χαρτί σαν  καταιγίδα, αφήνοντας ίσα να διακριθεί ο όγκος του  βράχου από  πίσω  και  διεκδι- κούν  δομικό ρόλο  στη σύνθεση. Στους  βρά- χους  του Χαδούλη, και για πρώτη φορά στη δουλειά του,  μεταφερόμαστε διαρκώς από τις θημωνιές του  Monet  στην  αυτάρκη χει- ρονομιακότητα ενός  αφηρημένου εξπρεσι- ονισμού. Τα έργα  του γενικότερα, αλλά ειδι- κότερα εδώ,  βλέπονται με  την ίδια ένταση τόσο  από  μακριά όσο  και από  κοντά,  προ- σκαλώντας το βλέμμα του  θεατή  να βυθι- στεί μέσα τους, στη χρωματική έξαρση μιας χαράς  που  είναι πάνω απ’ όλα ζωγραφική. Την   ίδια   ζωγραφική έκρηξη  επιδιώκει ο Χαδούλης στα κεραμικά του,  που  εδώ,  για πρώτη φορά από το 2000 όταν καταπιάστη- κε με το μέσο αυτό, τα πλάθει ο ίδιος με τον τροχό  ακριβώς στη  φόρμα   που   επιθυμεί, στο σχήμα που θα του επιτρέψει να αποδώ- σει  ζωγραφικά το ίδιο  «άπλωμα»  το οποίο διακρίνει τη  ζωγραφική του:  χταπόδια ξε- τυλιγμένα κυκλικά στον  πάτο  ενός  πιάτου, τσιπούρες που  καταλαμβάνουν μεμιάς όλη την επιφάνεια της πιατέλας, μάτια ζωγραφισμένα  αινιγματικά στην  πίσω  πλευρά, λα- χταριστές φέτες καρπούζι και κατακόκκινες παπαρούνες. Η ζωγραφική πάνω σε κεραμι- κά απαιτεί  την απόλυτη ενότητα πρόθεσης και εκτέλεσης αφού τα λάθη  δεν διορθώνο- νται  μετά.  Αυτή  ακριβώς η  οικονομία του μέσου είναι που  συγγενεύει με την ταχύτη- τα και τον αυθορμητισμό της δημιουργικής διαδικασίας την οποία  ο Χαδούλης ακολου- θεί στα ζωγραφικά του έργα.
Στους   Βράχους που   παρουσιάζονται εδώ ο στόχος του  για μια  ζωγραφική ζουμερή, απλόχερη, ανοιχτή   στο  βλέμμα αλλά   και στο  πνεύμα,  μοιάζει να  έχει  φτάσει  στην αληθινή ολοκλήρωση. Τα  βράχια  αυτά  εν- σωματώνουν στην εικόνα  τους  τον αβίαστο και αυθόρμητο τρόπο με τον οποίο ζωγρα- φίστηκαν, πάντα  από  μνήμης. Όμως  η  τυ- πολογία με την οποία  μάς  επιβάλλονται και εισβάλλουν στον χώρο μας,  την ίδια στιγμή που   λειτουργούν  αυτόνομα  το  ένα   από το άλλο,  προδίδει πως  πρόκειται για έργα τόσο  των αισθήσεων όσο  και του νου,  μιας ζωγραφικής  που   φαινομενικά  μόνο   είναι απλή. Στον αντίποδα των μεγαλειωδών πέ- τρινων  όγκων  μιας  συμβολιστικής ή ρομα- ντικής  ζωγραφικής, οι βράχοι αυτοί  έχουν αφήσει  οριστικά τον  μύθο του  σκοταδιού για το φως.

Η ζωγραφική, όπως  η ζωή, είναι όμορφη και εδώ δεν υπάρχουν ενοχές γι’ αυτό.

 

Οι Βράχοι του Χαδούλη

Γιώργος Κ. Ψάλτης

A. Είναι παράξενο αυτό που  γίνεται με τους
«Βράχους» του  Χαδούλη, φαίνονται  σαν  να ήταν από πάντα εκεί,  όμως αυτό δεν ισχύει. Στα έργα  του,  ο χρόνος γίνεται  ιδιαιτέρως σχετικός, παρότι ξέρουμε  ότι κυλάει. Τι να κάνει;   Ένας  είναι  κι  αυτός, ίδιος  σε  άλλες στιγμές για όλους.
Σώματα -που πονάνε ή έχουν  πονέσει πολύ- απουσιάζουν.  Πολλά   χρόνια   τώρα   -    απ’ όταν ο Γιώργος ζωγράφιζε ανθρώπους σαν εμάς μέσα σε  κάποια φύση.   Μετά  γύρισε τους   ανθρώπους πλάτη   -ως  γέρους που κολυμπούν στη  θάλασσα-, μετά  ζωγράφι- σε  φύση, μετά  πάλι  πορτρέτα -  ανθρώπων σκέτων, στον  εντελώς δικό  του  χώρο,  στο ατελιέ του. Τώρα, επιστρέφει.
Φέρνει στο  νησί  τούς  εντελώς δικούς του βράχους. Θα  τους   ξαναπάρει πίσω,   στην Αθήνα. Οι εκθέσεις του, διαφέρουν απ’ όσα κάθε  μέρα κάνει. Ο καθένας μας,  φιλοδοξεί, φοβάται,  δεν  έχει τρόπο να ελπίσει. Επειδή έχει  δει το νερό, που  έρχεται από  όσο  πιο κάτω γίνεται, ή από ψηλά - από πάνω. Λάθος παρελθόν κοιτάμε τόσα  χρόνια.  Κα- θόλου δεν  μπορεί να  εξηγήσει όσα  τώρα συμβαίνουν. Μετακινούνται οι βράχοι• πολ- λοί  από   ατύχημα,  οι  περισσότεροι  όταν πρέπει.
Όμως τα τελευταία χρόνια βράχοι χαλάνε με τρόπο που  κανείς δεν μπορεί να εξηγήσει. Βράχοι  που  έρχονται, πάντως  ποτέ  δεν  θα μείνουν εκεί  που  θα ήταν  βολικό για εμάς να είναι. Ούτως  ή άλλως, είναι ανέτοιμοι να λειτουργήσουν ως νησιά,  ώστε να μας φιλο- ξενήσουν. Ο ζωγράφος Γιώργος Χαδούλης εισηγείται την πραγματικότητα, όπως  μόνο στο ατελιέ του έχει υπάρξει. (Ιούλιος 2014)
B. Το ατελιέ  του  Χαδούλη βρίσκεται σε  μία πολυκατοικία  στην   πλαγιά   ενός   βουνού στην  Κηφισιά, επί  της  Λεωφόρου  Χαριλάου Τρικούπη. Οι Βράχοι  του ασφυκτιούσαν εκεί,  στο  δώμα  της  ταράτσας που  δεν  θα μπορούσε να βλέπει θάλασσα.
Τους ξαναείδα τον Ιούλιο  στη Σίφνο. Σε προ- σεγμένη έκθεση  στο  Κάστρο,  στο  ενιαίο ψηλοτάβανο δωμάτιο του  Παλαιού Σχολείου.  Στη δροσερή του  άκρη, ελαφρώς υπε- ρυψωμένη, ο  Χαδούλης είχε  τοποθετήσει κεραμικά του.  Πιάτα και βάζα, εύθραυστες απεικονίσεις γυναικών, συμβόλων και φυσι- κών στοιχείων.
Είχε πολύ κόσμο το βράδυ των εγκαινίων. Κοιτούσαν τα έργα κι ύστερα έβγαιναν στην αυλή. Στο μπαρ, πρόσφεραν νερό  και κρασί δύο  όμορφα κορίτσια που  είχαν  τεράστια χαμόγελα από τα οποία έλειπαν παιδικά δό- ντια και περίμεναν να έρθει αργότερα -στον ύπνο  τους- η νεράιδα.
Ήταν πολλοί Αθηναίοι, που  είτε  παραθερί- ζουν  στο νησί  είτε είχαν έρθει επίσκεψη με αφορμή την  εκδήλωση αυτή.   Άκουγα  ότι άρεσε η νέα δουλειά του ζωγράφου. Πράγματι,  πράγμα  σπάνιο,  πρόκειται  για έργα  που  απορροφά κανείς με μία ματιά. Το σύνολο των ανθρώπων κινούνταν ως μία ομάδα που  βρισκόταν πάνω σε ένα βράχο. Ισορροπούσαν σε  αυτόν,  δεν  ενδιέφερε η θέα του νησιού και της θάλασσας τη νύχτα, αλλά η συνύπαρξη με όσους ήταν εκεί.
Τη   ματιά   αυτή,   ίσως   θα  ξέρουν  ότι  την έχουν   μαζί  τους   όσοι   έρθουν στα  εγκαί- νια  της  Σκουφά. Οπωσδήποτε πάντως  θα την  μεταδώσουν στους  άλλους  παριστά- μενους, που  θα  βλέπουν τους  «Βράχους» πρώτη φορά.  Μάλλον θα τους  απορρο- φήσουν κι  εκείνοι με  μία  ματιά.  Ασχέτως εάν   τους   δουν   ή  τους   προσέξουν,  στο λόφο που  είναι χτισμένο το Κολωνάκι. (Σεπτέμβριος 2014)

 
Powered by PCManagerOfficial website of George Hadoulis. All works copyright protected.